آموزش هرس شاخه یکی از تکنیک‌های کلیدی است که هر باغبانی باید آن را بداند تا باغی سرشار از محصولاتی آب‌دار و خوش عطر داشته‌باشد. هرس درست و مرتب به گیاه کمک می‌کند تا همواره جوانی و زیبایی خود را حفظ نماید. هرس یکی از مهارت‌هایی است که هر فرد باغداری باید آن را به‌خوبی فراگیرد. حال دیگر زمان اره به دست‌گرفتن و اقدام برای انجام این کار نیست؛ چراکه با توجه به تکنولوژی‌های حال جاضر هرس به این شیوه به دور از واقعیت است. سالانه به‌دلیل هرس نامناسب، بسیاری از گیاهان جوان در اثر آفت‌زدگی از بین می‌روند. بنابراین تا پایان مقاله با ماهمراه شوید که دیگر شاخه‌ای را بدون آگاهی حذف نکنید.
هرس کنیم یا نه؟
همان‌طور که انسان‌ها یا بسیاری از حیوانات مانند گوسفند، سگ، گربه و… موهای خود را کوتاه می‌کنند تا آراسته‌تر باشند، گیاهان نیز به هرس نیاز دارند. هر گیاهی برای آن که بتواند پربارتر شده و عملکرد بهتری داشته‌باشد، نیاز به هرس دارد. آموزش هرس شاخه اگر به درستی روی درختان انجام گیرد می‌تواند عمر طولانی، ظاهری زیباتر و پتانسیل بالاتری به باغ شما ببخشد. احتمالاً این موضوع را شنیده‌اید که می‌گویند “زمانی که موخوره دارید بایدموهای خود را کوتاه کنید”. برای درختان نیز این موضوع صادق است. شاخه‌های خشک، بیمار یا آسیب‌دیده بر سلامت گیاه تاثیر بسیاری دارند. به همین دلیل باید آن‌ها را کوتاه کرد تا گیاه سرزنده‌تر به زندگی خود ادامه دهد.
زمانی که شما گیاه را هرس می‌کنید، باعث عبور جریان هوای تازه و نور کافی به درون شاخه‌ها می‌شوید. این موضوع به درخت انرژی بیشتری می‌دهد و در نتیجه سبب افزایش شاخ و برگ و رشد بهتر آن می‌گردد. همچنین نور و اکسیژن کافی مانع از بروز بیماری، آفت و پیری در درختان می‌شود. زمانی که گیاهی را هرس می‌کنید، به بدنه اصلی آن اجازه می‌دهید تا در طوفان‌ها و بادهای شدید مقاومت بالایی از خود نشان دهند. همچنین ازبین بردن شاخه‌ها و برگ‌های اضافی و مضر به میوه‌دهی و گلدهی بهتر گیاه کمک خواهد کرد. آموزش هرس شاخه اگر به درستی روی درخت اجرا شود گیاهی سالم، قوی و تنومند به بار خواهد داد.
همچنین این موضوع را باید بدانید که برای انجام مراحل آموزش هرس شاخه به‌طور دقیق، باید ابزارآلات درست باغبانی را به کار بگیرید. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا قدرت عمل را در دست بگیرید و کار را بهینه دنبال کنید. تجهیزاتی مانند قیچی باغبانی، دستگاه هرس میله، اره و… به شما کمک می‌کنند تا هم ایمنی خود را حفظ و هم به درخت آسیب نرسانید.
بهترین زمان هرس شاخه‌ها چه زمانی است؟
معمولاً برای شاخه‌هایی که از قبل مرده‌اند یا دچار آسیب، بیماری و آفت شده‌اند، نیازی به پرسش نیست و باید آن‌ها را از بدنه اصلی جدا کرد؛ اما در بیشتر مواقع برای ایجاد رشد بهتر در گیاه به آموزش هرس شاخه نیاز است. بهترین حالت برای انجام این کار در اواسط تا اواخر فصل زمستان می‌باشد. همه ما می‌دانیم دوره‌ای وجود دارد که گیاه به خواب زمستانی می‌رود تا انرژی خود را برای شکوفایی در بهار بگذارد. این زمان گیاه آماده هرس است و شما با خیالی آسوده می‌توانید شاخه‌های نامناسب را قطع نمایید تا محصولی بهتر را در بهار دریافت کنید.
این نکته از آموزش هرس شاخه را باید بدانید که برخی از درختان هنگام قطع شاخه‌ها، خونریزی می‌کنند. در واقع به محض قطع یک شاخه، شیره‌ای از محل برش خارج می‌شود. البته نگران این موضوع نباشید که شاید آسیبی به درخت شما وارد شود. به محض این‌که بهار فرا برسد، ریزش شیره قطع خواهد شد و شما می‌توانید درختی سرزنده و سالم را در باغ خود مشاهده کنید. هرس در پاییز، بهار و تابستان اصلاً توصیه نمی‌شود؛ زیرا منجر به بیماری، آفت یا خشکی درخت خواهد شد. هرس زمستانی یکی از بهترین زمان های ممکن می‌باشد که می توانید به هرس شاخه های درختان بپردازید.
هرس گیاه در فصل پاییز باعث ایجاد بیماری در آن می‌شود. به این دلیل که در ابتدای فصل هوا تقریباً گرم است و گیاه می‌تواند جان بگیرد؛ اما با پایین آمدن دما، رشد گیاه متوقف شده و سبب آسیب به آن می‌گردد. قطع شاخه‌های مضر در فصل تابستان نیز اصلاً توصیه نمی‌شود، مگر این‌که باغبانی ماهر باشید و بدانید که چه کار باید انجام دهید تا گیاه رشد بیشتری داشته‌باشد. حذف شاخه‌های مضر قبل از رسیدن رشد فصلی گیاه، سبب می‌گردد باربری آن به اوج خود برسد.
آشنایی با انواع هرس
برای آن که یک درخت بتواند سلامت خود را دوباره بازیابی کند، نیاز به قطع شاخه‌های آسیب دیده است تا سلامت خود را به‌دست آورد. به همین دلیل یک باغبان برای کارایی و اثرگذاری بهتر باغ خود نیاز به آموزش هرس شاخه دارد. زمانی که شما هرسی مفید و به موقع را برای درخت خود انجام می‌دهید، در واقع باعث ورود جریان هوای تازه و نور کافی به تمام بخش‌های آن خواهید شد. این گزینه‌ها به درخت شما کمک می‌کنند تا به سلامتی و مقاومت بالایی دست یابند. 4 روش هرس درخت شامل نازک‌کردن، بالابردن، کاهش و تمیزکردن تاج می‌شوند. تمامی این روش‌ها بیشتر حول محور تاج درخت انجام می‌گیرند؛ زیرا این بخش درخت برای فتوسنتز بسیار ضروری است. بدون یک تاج مقاوم و سالم، تمامی درخت به مرور زمان پیر و فرسوده می‌شود.
آموزش نازک کردن شاخه تاج
یکی از روش‍‌های آموزش هرس شاخه درخت، نازک کردن تاج آن می‌باشد؛ زیرا این کار به شما اجازه می‌دهد تا درخت خود را زنده نگهدارید و بتوانید تراکم کلی درخت را کاهش دهید و آن را به گیاهی سرشار از انرژی تبدل کنید. در واقع این روش یکی از رایج‌ترین گزینه‌هایی است که اکثر باغبانان انجام می‌دهند. با انجام این کار شما استرس را از شاخه‌هایی که مورد حمله و هجوم جاذبه، باد، یخ و برف قرار می‌گیرند، دور می‌سازید.
این را فراموش نکنید که نیازی به تغییر اندازه درخت یا شکل اصلی آن نیست. در واقع عمل نازکی باید در تمامی بخش‌ها یکسان باشد. برای اجرای این کار باید حدود 10 تا 20 درصد از شاخه‌های درخت را از کناره‌ها فاصله دهید. برای درختان بزرگ باید حدود 1 تا 4 میلی متر و برای بوته‌ها باید حدود ¼ تا ½ انجام شود.
آموزش بالابردن شاخه تاج
برای آموزش هرس شاخه به روش بالابردن تاج شما باید لبه پایینی اندام درخت را به سمت بالا هدایت کنید. این کار به این منظور انجام می‌گیرد که شاخه‌ها مانع از ترافیک یا مزاحمت برای ساختمان‌ها و منظره‌های آزاد روبه رو شوند. البته باید به این نکته توجه نمایید که حذف بیش از اندازه شاخه‌ها سبب می‌گردد که درخت ضعیف شود و مقاومت کافی را نداشته‌باشد. به همین دلیل سالانه هنگام هرس درختان سعی کنید که تنها چند بخش از آن را در حدود 4 میلی متر کوتاه کنید.
در حین کار می‌توانید چند قدم به عقب برگردید تا تعادل کلی درخت را برانداز کنید و از انجام درست کار خود مطمئن شوید. تاج زنده باید حدود 60 درصد گیاه را تشکیل دهد. اگر بیش از اندازه آن را برش دهید و به 40 درصد برسد، درخت مقاومت خود را از دست خواهد داد. درختان مخروطی را باید با نسبت 50 درصد انجام دهید.
آموزش کاهش شاخه تاج
زمانی که سالیان سال است که از عمر درخت شما می‌گذرد و دیگر به دوره پیری قدم می‌گذارد، می‌توانید از روش کاهش تاج استفاده کنید. این عمل یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها اصلاح درختان برای تقویت و رشد بهتر آن‌ها است. زمانی که شما این آموزش هرس شاخه را برای گیاه انجام می‌دهید، در واقع شاخه درخت را به بخش جانبی در حال رشد آن پیوند می‌دهید.
زمانی که فصل بهار از راه برسد، شاخه جانبی بخشی از تاج درخت خواهد شد. می‌توان اسم این کار را جایگزین بهتری برای روکش درخت دانست. در این روش قسمت کمتری از تاج برداشته‌شده و این کار سبب می‌گردد تا درخت جوان‌تر شود و همچنین ساختار قدیمی آن نیز باقی بماند. در حالی که روش نازک کردن درخت برای کاهش اندام‌های آن قابل اجرا است؛ اما در این مرحله درخت قدیمی با جدید ترکیب و در نتیجه باعث رشد بهتر و بهبود آن می‌گردد.
آموزش تمیز کردن شاخه تاج
زمانی که شما شاخه‌های قدیمی، شکسته، مرده و بیمار را اصلاح یا پیرایش می‌کنید، به آن تمیزکاری تاج می‌گویند. این عمل را می‌توانید در هر زمانی انجام دهید و به شکنندگی شاخه درخت شما بستگی دارد. عمل تمیزکاری به‌عنوان یک آموزش هرس شاخه باعث می‌شود تا شما درختی مقاوم، سرحال و زیبا داشته‌باشید. علاوه بر آن تمیزکاری سبب می‌گردد تا از آسیب‌های ممکن به درخت در آینده جلوگیری شود. هچنین ایمنی کلی محوطه یا باغ شما را در هنگام کار یا فعالیت حفظ می‌کند؛ زیرا اگر شاخه‌ای شکسته یا در اثر آفت و یا هر عامل دیگری خشک شده‌باشد، امکان ریزش آن بر سر افراد وجود دارد. به همین دلیل تمیزکاری نه تنها ایمنی شما را حفظ می‌کند، بلکه زیبایی و شادابی به درخت می‌بخشد.
آموزش اصول هرس شاخه خشک درختان
در اواخر تابستان یا پاییز هرس نکنید. این کار باعث رشد نرم و آهسته گیاه می‌شود و نمی‌تواند در زمستان زنده بماند. اگر درخت شما از اول بهار گل می‌دهد، بهتر است آن را در طول گلدهی یا کمی بعد از آن هرس نمایید؛ اما اگر از نوعی است که در ابتدای بهار گل‌ها تبدیل به میوه می‌شوند، آن را در اواخر زمستان هرس کنید. همیشه یک قدم عقب تر، بالای نقطه رویش (شاخه یا جوانه) یا به خط خاک هرس کنید. هرگز ساقه یا شاخه‌ای را نبرید و برای “جوان کردن” درخت را بالا نبرید. این کار شکل طبیعی گیاه را خراب می‌کند و حساسیت آن را به بیماری‌ها، آفات حشرات و آسیب طوفان افزایش می‌دهد.
ابتدا شاخه‌های مشکل دار را حذف کنید
در این بخش از آموزش هرس شاخه باید بخش‌هایی از گیاه را که فکر می‌کنید می‌توانند برای درخت دردسرساز باشند را حذف نمایید. شاخه‌های زنده و مرده را می‌توان حتی در زمان خواب درخت نیز از هم تشخیص داد. بخش‌های زنده یک گیاه معمولاً انعطاف‌پذیرتر هستند و درست در زیر پوست خود لایه‌ای سبز رنگ دارند. همچنین جوانه‌های آن‌ها کاملاً مشخص و به رنگ سبز می‌باشد. شاخه‌های مرده معمولاً با جوانه‌هایی به رنگ قهوه‌ای، پژمرده و شکننده دیده می‌شوند. سپس شاخه‌های دیگر بخش های کناری خود را کمربند خواهند کرد. برای درختان (و احتمالاً برخی از درختچه ها)، موارد زیر را نیز حذف کنید:
- شاخه‌هایی که به سمت مرکز گیاه رشد می‌کنند.
- مکنده‌ها: این شاخه‌های ناخواسته مستقیماً از ریشه رشد می‌کنند و در نزدیکی پایه درخت ظاهر می‌شوند.
- جوانه‌های آبی: این شاخه‌ها مستقیماً به سمت بالا و تقریباً عمود بر شاخه‌های غالب رشد می‌کنند.
- شاخه‌هایی که زوایای بسیار باریکی دارند.
رشد متراکم یک بخش را کمتر کنید
در این مرحله از آموزش هرس شاخه یاد می‌گیریم که چگونه برگ‌ها و شاخه‌هایی از درخت را که در یک منطقه متراکم شده‌اند، کاهش دهیم. در حالت ایده آل، یک درخت با برگ‌های سالم، آن را هم از داخل و هم از بیرون حفظ می‌کند. با این حال رشد بیش از حد متراکم بیرونی برگ مانع از دسترسی نور به بخش داخلی گیاه می‌گردد. هنگامی که نور تنها در سطح بیرونی گیاه در دسترس باشد، تنها “پوسته” بیرونی متراکم آن رشد می‌کند. در حالی که بخش داخلی آن “مرده” باقی می‌ماند. این امر به‌ویژه در درختچه‌هایی که به‌طور مداوم بریده می‌شوند، بیشتر دیده می‌شود.
این “پوسته بیرونی” گاهی اوقات از دسترسی مستقیم رطوبت کافی به ریشه در زیر گیاه جلوگیری می‌کند. علاوه بر این رطوبتی که روی شاخ و برگ بیرونی جمع می‌شود ممکن است به دلیل کاهش حرکت هوا در بین شاخ و برگ متراکم، همچنیان باقی بماند. این امر منجر به بیماری‌های برگی در گیاه می‌گردد که معمولاً در شرایط ایجاد رطوبت زیاد به وجود می‌آید. با کم کردن شاخه‌هایی از گیاه در بخشی که رشد متراکم دارد، می‌توانید نفوذ نور، باران و هوا را برای بهبود سلامت کلی گیاه افزایش دهید.
به طور منظم هرس کنید
در ادامه آموزش هرس شاخه درختان، قطع برخی از شاخه‌ها را باید تا جایی ادامه بدهید که شکل کلی آن جذاب و زیبا به نظر برسد. همچنین حواستان باشد که وسوسه نشوید تا بیش از حد آن را هرس کنید. هرس بیش از حد می‌تواند با حذف بخش قابل توجهی از ذخایر کربن و مواد مغذی گیاه سبب آسیب دائمی به آن گردد.
فروشگاه ابزار دستی، ارائه دهنده انواع ابزارآلات دستی بصورت تک و عمده